ขอแสดงความยินดีกับคุณแม่คนใหม่ที่เพิ่งออกจากห้องคลอด ช่วงเวลาแห่งความสุขในการเลี้ยงลูกกำลังจะเริ่มขึ้น น้ำนมแม่ เป็นสิ่งสำคัญที่สุดสำหรับลูกน้อยในเวลานี้ แต่ปัญหาน้ำนมไม่ไหลนี่สิจะทำอย่างไร
ช่วงวันสองวันแรกหลังจากคลอด น้ำนมไม่ไหลไม่ใช่เรื่องแปลก โดยเฉพาะคุณแม่ที่คลอดด้วยวิธีผ่าตัด น้ำนมอาจจะมาช้าสักหน่อยเพราะช่วงเตรียมตัวคลอดนั้นต้องอดทั้งน้ำและอาหาร ร่างกายจึงยังผลิตน้ำนมไม่ได้ในทันที นอกจากนี้ยังอาจมีสาเหตุอื่นที่เข้ามาเป็นตัวแปรทำให้น้ำนมไหลน้อย ซึ่งสาเหตุเหล่านี้ล้วนแก้ไขได้ไม่ต้องกังวล
ชี้สาเหตุ น้ำนมแม่ มีน้อย แก้ไขได้ด้วยวิธีธรรมชาติ
น้ำนมแม่ไหลน้อยเพราะความเครียด
คุณแม่ที่คลอดลูกใหม่ ๆ ระดับฮอร์โมนจะเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วส่งผลต่ออารมณ์อย่างมาก อาจจะถึงขั้นซึมเศร้าร้องไห้เลยก็ได้ ยิ่งคุณแม่บางคนที่มีความเครียดจากเรื่องอื่นรอบ ๆ ตัวเพิ่มเข้ามาอีกก็ยิ่งทำให้ภาวะจิตใจไม่ปกติและมีผลต่อการผลิตน้ำนมแม่ที่ไม่เป็นไปตามธรรมชาติ
วิธีแก้ก็ไม่ยากไม่ง่ายคุณแม่ทุกคนทำได้ เคล็ดลับที่จะช่วยให้ทำได้ง่ายขึ้นก็คือมองหน้าลูกน้อยเข้าไว้ กอดลูกให้นาน ๆ ความน่ารักน่าชังของลูกจะช่วยชาร์จพลังใจให้คุณแม่ได้ หาเพลงฟังเพื่อผ่อนคลายและพักผ่อนให้มาก ระดับฮอร์โมนจะค่อย ๆ ปรับและดีขึ้นในเวลาไม่นาน
น้ำนมแม่ไม่ไหลเพราะให้ลูกเข้าเต้าช้าเกินไปหรือให้ลูกดูดนมไม่ถูกวิธี
หลังคลอดคุณแม่ต้องรีบให้ลูกดูดนมใน 1 ชั่วโมงแรก การดูดนมครั้งแรกนี้น้ำนมอาจจะยังไม่มาหรือเริ่มมาบ้างแต่ยังน้อยอยู่ คุณแม่ต้องใช้ความพยายามไปเรื่อย ๆ โดยการให้ลูกดูดนมบ่อย ๆ วันละหลายครั้ง ครั้งละนาน ๆ สายสัมพันธ์แม่ลูกที่ใกล้ชิดจะเป็นตัวเร่งให้ น้ำนมแม่เริ่มมีมากขึ้นตามธรรมชาติและลูกน้อยก็จะได้รับนมแม่อย่างเพียงพอ
ให้ลูกดูดนมหลายครั้งแล้วแต่น้ำนมก็ยังไม่ไหล คุณแม่ต้องเช็กดูให้ดีอีกทีนะคะว่าเวลาที่ลูกดูดนมนั้น ลูกงับหัวนมลึกพอหรือยัง การดูดนมที่ถูกต้องจะต้องให้ปากของลูกงับหัวนมจนมิดไปถึงลานนมจึงจะมีแรงกระตุ้นที่มากพอ และต้องคอยใช้นิ้วเขี่ยแก้มลูกเบา ๆ เพราะบางทีน้องหนูก็เพลินกับอกอุ่นของคุณแม่จนเผลอหลับไปไม่ได้ดูดนมเลย
คุณแม่เต้านมอักเสบ ทำให้น้ำนมไหลไม่ดี
อาการนี้อาจไม่ได้เป็นทันทีหลังคลอด แต่อาจเกิดหลังจากที่ให้ลูกดูดนมมากขึ้น หรืออีกสาเหตุหนึ่งคือ นมคุณแม่มีอาการคัดตึงอยู่นานแต่ไม่ได้ให้ลูกดูดนมออกไปจึงเกิดภาวะเต้านมอักเสบขึ้น บางครั้งอักเสบมากจนเป็นไข้ซึ่งก็จะทำให้ร่างกายคุณแม่อ่อนแอลงไปอีก ดังนั้นหากเริ่มรู้สึกว่าเต้านมคัดรีบให้ลูกดูดนม แต่ถ้ายังไม่หายควรไปพบคุณหมอเพื่อรับยาปฏิชีวนะ ห้ามไปซื้อยาทานเองนะคะ ต้องให้คุณหมอเป็นผู้ดูแลเท่านั้น เพราะยาทุกชนิดล้วนมีผลต่อน้ำนมแม่
ร่างกายคุณแม่ไม่แข็งแรง ทำให้น้ำนมแม่น้อย
คุณแม่มือใหม่อาจพักผ่อนไม่เพียงพอและรับประทานอาหารไม่เต็มที่ คุณพ่อเป็นคนใกล้ชิดที่ช่วยได้มากที่สุดโดยการสลับมาดูแลลูกให้คุณแม่ได้พักบ้าง และอย่าลืมดูแลเรื่องโภชนาการที่ดี รับประทานอาหารให้มีความหลากหลาย คำนึงถึงสารอาหารให้ครบถ้วนทั้ง 5 หมู่ เน้นอาหารธรรมชาติจะดีที่สุดเพื่อบำรุงสุขภาพของคุณแม่ให้แข็งแรง
ตำราเลี้ยงลูกของคุณแม่สมัยก่อนก็นำมาใช้ได้นะคะ คือการทานสมุนไพรที่มีรสเผ็ดร้อนเพื่อช่วยให้เลือดไหลเวียนได้ดี มีตำรับอาหารเรียกน้ำนมหลายขนานที่น่ากิน เช่น หัวปลีผัดไข่ ไก่ผัดขิง ผัดดอกกุยช่ายใส่ตับ แกงเลียงกุ้ง เมนูเหล่านี้เป็นอาหารที่ช่วยเพิ่มน้ำนมได้จริง ๆ และรสชาติอาหารก็อร่อยด้วย
คุณแม่ต้องดื่มนมมาก ๆ เพื่อให้ได้รับวิตามิน แคลเซียม และโปรตีนเพิ่มจึงจะช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็ว และที่สำคัญก็คือเมื่อให้นมลูกจะทำให้สูญเสียแคลเซียมต้องหาทางเพิ่มเพื่อคงความแข็งแรงของมวลกระดูกไว้ไม่ให้เป็นโรคกระดูกพรุน สิ่งที่ขาดไม่ได้คือการดื่มน้ำบริสุทธิ์ในปริมาณมาก ๆ เพื่อช่วยเพิ่มน้ำนมและเพิ่มความสดชื่นของคุณแม่เอง เวลาให้นมลูกจะได้ไม่เพลียมาก
น้ำนมแม่มาแล้ว ต้องกระตุ้นต่อไปให้ต่อเนื่อง
แม้ว่าน้ำนมแม่จะมีมากพอให้ลูกในแต่ละมื้อแล้ว แต่คุณแม่ก็ยังคงต้องกระตุ้นน้ำนมต่อไปอย่าหยุด ในเวลาที่ลูกหลับไม่ได้เข้าเต้าก็ควรใช้อุปกรณ์ปั๊มนมปั๊มเก็บเอาไว้ การปั๊มนมช่วยบรรเทาอาการท่อน้ำนมอุดตันได้ด้วย คุณแม่จะได้ไม่ต้องเจ็บและไม่ทรมานกับอาการนมคัด น้ำนมแม่ที่ปั๊มได้สามารถนำไปแช่ฟรีซ อาจจะลดคุณค่าน้ำนมลงไปบ้างเพียงเล็กน้อยเท่านั้น แต่ประโยชน์ก็คือน้ำนมแม่จะได้รับการกระตุ้นอย่างต่อเนื่องและถ้าคุณแม่มีภารกิจต้องออกไปทำธุระนอกบ้านก็ไม่ต้องกังวลเพราะมีน้ำนมเก็บไว้ให้ลูกอย่างเพียงพอ
การเก็บ น้ำนมแม่ ต้องใช้ภาชนะที่ผ่านการฆ่าเชื้อแล้ว จะเป็นขวดหรือเป็นถุงพลาสติกสำหรับแบ่งเก็บน้ำนมให้ลูกเป็นมื้อ ๆ ไปก็ได้ ควรเก็บในอุณหภูมิแช่แข็ง เมื่อจะใช้ให้นำออกมาทีละถุงโดยแช่ในน้ำอุ่นหรือน้ำปกติก่อน และหลังจากที่น้ำนมละลายแล้วควรใช้ให้หมดไม่นำกลับไปเก็บไว้ใช้อีก เพียงเท่านี้ลูกน้อยก็จะได้รับนมแม่อย่างเต็มที่และเติบโตอย่างมีสุขภาพดีตลอดไป
